Tamoxifen (borst)
Geselecteerde behandeling: hormonale therapie
Inleiding
Dit behandelplan bevat informatie over de behandeling die aan u is geadviseerd.
Deze informatie bestaat uit:
- de medicijnen waarmee u behandeld wordt;
- een lijst met bijwerkingen die vaker dan 10% voorkomen bij uw behandeling;
- per bijwerking eventueel adviezen
Algemene informatie
U hebt in overleg met uw specialist besloten om te starten met tamoxifen. Dit middel blokkeert de werking van hormonen en valt onder de hormoontherapie. Hormoontherapie is er op gericht om de productie en/of werking van de geslachtshormonen progesteron en oestrogeen te onderdrukken. Hiermee remt hormoontherapie de groei van hormoongevoelige tumoren.
Borstkliercellen hebben de hormonen oestrogeen en progesteron nodig om te kunnen functioneren en om te groeien. Deze hormonen worden voornamelijk in de eierstokken gemaakt en deels ook in de bijnieren en het onderhuids vetweefsel. De hormonen hechten zich aan de borstkliercellen op speciale hechtplaatsen; de zogenaamde receptoren. Borstkankercellen hebben vaak ook deze receptoren waardoor progesteron en oestrogeen zich kunnen hechten aan de tumorcellen die daardoor groeien. De arts heeft in uw geval aangegeven dat hormoontherapie is geïndiceerd.
Hormoontherapie wordt zowel in de (neo) adjuvante alswel in de palliatieve setting gegeven. In de (neo) adjuvante setting gaat het dan om het voorkomen dat de kanker terugkeert en in de palliatieve setting is het doel om de ziekte af te remmen en klachten te voorkomen of te verminderen.
De controlebezoeken vinden plaats bij de oncoloog of de Verpleegkundig Specialist Oncologie.
Wie kunt u bellen bij klachten of vragen?
Wanneer u klachten heeft ten gevolge van uw ziekte of behandeling of bij vragen, kunt u contact opnemen met de verpleegkundig specialisten oncologie (Joke van der Graaf, Nelleke van der Loo en Saskia Raven). Dit is mogelijk op de volgende manieren.
Bij voorkeur belt u tijdens het telefonisch spreekuur (maandag t/m vrijdag van 9.00-10.00 u. en van 13.30-14.30 u.):
020 – 755 7035
Heeft u een dringende klacht of vraag die niet kan wachten tot het volgende spreekuur, dan belt u tijdens kantooruren naar de secretaresse van de Dagbehandeling:
020 – 755 6629
In de avond/nacht en in het weekend belt u met de receptie van het ziekenhuis:
020 – 755 7000 Tijdens avonden, nachten en weekenden is voor spoedgevallen een dienstdoende arts bereikbaar via de receptie van Ziekenhuis Amstelland. U krijgt dan eerst het avond- of nachthoofd aan de telefoon. Wanneer daar aanleiding toe is, neemt hij/zij contact op met de dienstdoende arts.
Indien u schriftelijk een vraag wilt stellen aan uw behandelteam kunt u in MijnZHA gebruik maken van de optie ‘Vraag het uw behandelteam’.
Behandelschema
De tamoxifen tabletten moet u 1 x per dag in hun geheel innemen. Om de kans te verkleinen dat u het medicijn vergeet in te nemen, adviseren wij u een tijdstip te kiezen dat voor uzelf zo gunstig mogelijk is. Mocht u een keer vergeten de tabletten in te nemen, neem ze dan zo snel mogelijk alsnog in. Komt u er pas achter wanneer u toe bent aan de volgende dosis, sla dan de vergeten dosis over, neem geen dubbele dosis!
Hoe lang u de tamoxifen moet blijven gebruiken is afhankelijk van uw situatie. Wanneer er sprake is van palliatieve hormoontherapie gebruikt u de medicijnen zolang als deze werkzaam zijn.
Wanneer u hormoontherapie als adjuvante behandeling krijgt en u bent nog niet in de overgang wordt tamoxifen gedurende vijf jaar gegeven (mogelijk langer). Of krijgt u de tamoxifen in combinatie met een LHRH-agonist.
Wanneer u in de overgang bent of erna wordt tamoxifen vaak voor 2 tot 3 jaar voorgeschreven gevolgd door 2 tot 3 jaar een aromataseremmer. Ook wordt er bij vrouwen die in of na de overgang zijn wel eens gekozen voor óf alleen het gebruik van een aromataseremmer óf alleen tamoxifen gedurende 5 jaar of langer.
Beschermende maatregelen ten aanzien van excreta
- Tamoxifen: geen risico
Gevolgen voor vruchtbaarheid en ongeboren kind
Deze informatie is relevant voor vrouwen én mannen in de vruchtbare leeftijd.
Vrouwen mogen tijdens de behandeling en ook in een bepaalde periode daarna meestal niet zwanger worden. Er kunnen
risico’s zijn voor het ongeboren kind. Bij mannen is minder goed bekend of een behandeling, zoals chemotherapie,
tijdelijk invloed kan hebben op de kwaliteit van het zaad en of dit risico’s met zich meebrengt voor het ongeboren
kind.
Ook kan de behandeling van kanker ervoor zorgen dat u (later) minder vruchtbaar bent. Dit hangt af van het soort medicijnen, de combinatie van medicijnen, de dosering, het soort kanker en uw leeftijd.
Bespreek vóór de start van de behandeling wat dit in uw situatie betekent. Bijvoorbeeld of – en hoe lang – u
maatregelen moet nemen om een zwangerschap te voorkomen.
Heeft u een kinderwens? Bespreek dan met uw zorgverlener de mogelijkheid van invriezen van sperma of eicellen vóór
het starten van de behandeling.
Middelen met hun bijwerkingen
Tamoxifen (hormonale therapie)
Bijwerkingen en adviezen
Moe zijn
Tijdens de behandeling van kanker, kunt u zich erg moe voelen. Dit kan ook nog na de behandeling voorkomen. Moe zijn wordt veroorzaakt door de kanker zelf en/of door de bijwerkingen van de behandeling. Doordat u moe bent, lukt het niet meer om dagelijkse activiteiten, zoals bewegen, werk of hobby’s goed te kunnen doen. De klachten worden ook niet minder door rust en/of slaap. Na een activiteit heeft u meer of langer rust nodig. Het lukt niet goed meer om de dingen te doen die u graag wilt of moet doen.
De volgende klachten kunnen optreden:
- Weinig/geen energie hebben
- Nergens zin in hebben
- Prikkelbaar zijn
- Meer willen slapen en/of meer moeite hebben met slapen
- Last van stemmingswisselingen
- Als u beweegt, bent u snel moe
- Geheugen- en concentratieproblemen
- Minder belangstelling hebben voor de omgeving
Deze klachten kunnen ook na de behandeling nog lang blijven duren. Soms een paar maanden, soms zelfs jaren. Hieronder vindt u adviezen over hoe u kunt omgaan met deze klachten.
Advies
- Meld uw klachten aan uw zorgverlener. Deze kan uw klachten met u bespreken en samen met u bekijken wat er mogelijk is. Bij sommige klachten kan de arts u doorverwijzen voor een behandeling met cognitieve gedragstherapie (CGT). Bij deze vorm van therapie leert u hoe u beter met de klachten kan omgaan.
- Zorg dat u voldoende beweegt. Regelmatig bewegen, zoals wandelen of yoga, zorgt ervoor dat u zich minder moe voelt. Een (oncologisch) fysiotherapeut kan u hierbij helpen.
- Eet gezond en veel eiwitten. Een diëtist kan u hierbij helpen.
- Stel grenzen. Bepaal zelf waaraan u uw energie wil besteden.
- Zoek balans en wissel momenten van inspanning en ontspanning/rust met elkaar af. Plan niet te veel activiteiten op één dag. En wissel dingen die u moet doen af met dingen waar u energie van krijgt. Zorg ook voor een goede verdeling van mentale, sociale en lichamelijke activiteiten over de dag en de week.
- Probeer op vaste tijden naar bed te gaan en op te staan. Ook zijn er andere adviezen die ervoor kunnen zorgen dat u beter kunt slapen. Bijvoorbeeld door vlak voor het slapen niet meer naar fel licht van een tv of mobiel te kijken. Meer adviezen kunt u hier vinden.
- De app “Untire Now” is een app die u helpt tegen moe zijn bij kanker. In deze app krijgt u handige tips en adviezen die u kunnen helpen bij het omgaan met moe zijn.
- Vraag familie, vrienden en kennissen om te helpen met dingen die u te vermoeiend vindt om te doen.
Kijk in de Verwijsgids Kanker welke zorgverleners bij u in de buurt u kunnen helpen met moe zijn.
Voor het laatst gewijzigd: 10 februari 2025
Vaginale klachten
Door de behandeling met hormoontherapie worden de slijmvliezen door de afname van het hormoon oestrogeen droger en dunner. Behalve de slijmvliezen van ogen, neus en mond zijn het vooral de slijmvliezen van de vagina die klachten kunnen geven. Zo wordt de vagina gevoeliger voor irritaties. Klachten waar u last van kunt hebben zijn:
- droogheid
- afscheiding
- jeuk
- bloedverlies
- pijn bij het vrijen, doordat de vagina droog is
Een droge vagina kan vervelend zijn bij het vrijen. Neem voldoende tijd bij het voorspel. Het is nu extra belangrijk om aan te geven wat u prettig en onprettig vindt of wat zelfs pijnlijk is.
Advies
- Gebruik zo nodig een glijmiddel. Een glijmiddel kunt u zonder recept bij de drogist of apotheek kopen. Let er wel op dat deze glijmiddelen geen hormonen bevatten! Voorbeelden zijn Replens, Sensilube of KY-gel. Breng het glijmiddel aan rondom de vaginale opening en op de penis. De meeste glijmiddelen zijn vrij lang werkzaam. Desgewenst kunt u de glijmiddelen enige tijd voorhet vrijen al aanbrengen.
- Gebruik geen zeep bij het wassen van de vagina en draag luchtig katoenen ondergoed.
- Bespreek uw lichamelijke veranderingen met uw partner.
- Neem contact op met uw arts bij vaginaal bloedverlies. Let op bij jeuk en/of verandering, in geur en kleur, van de vaginale afscheiding. Dit kan namelijk ook wijzen op een schimmelinfectie. Neem dan contact op met uw arts.
Veel zweten
Door de behandeling kunt u veel gaan zweten. In uw huid zitten zweetkliertjes. Daar komt vocht uit: zweet. Dat vocht op uw huid verdampt. Het verdampen neemt warmte mee. Zo raakt uw lichaam de extra warmte kwijt. En blijft uw lichaam op een normale temperatuur. Veel zweten kan overdag en in de nacht voorkomen.
De volgende klachten kunnen voorkomen:
- ineens warm krijgen (of blozen)
- rillingen of trillen
- roze, rode of geïrriteerde huid
- hartkloppingen
- nare luchtjes
Advies
- Neem direct contact op met uw zorgverlener als u:
- veel zweet en ook koorts heeft (38,5 graden of meer)
- veel minder plast dan u gewend bent. Of als uw plas donkerbruin is.
- last krijgt van een snelle hartslag of hartkloppingen
- Bij veel zweten heeft het lichaam extra vocht nodig. Door zweten verliest u meer vocht dan normaal. Het is belangrijk om genoeg te blijven drinken, minstens 1,5 tot 2 liter per dag. Dit zijn ongeveer 10-12 glazen. Denk aan water, sap of limonade.
- Vermijd scherp gekruid eten of hete dranken. Ook alcohol of roken kunnen ervoor zorgen dat u meer gaat zweten.
- Houd uzelf koel. Draag kleding in laagjes. Dan kunt u iets uittrekken als u het warm krijgt. Of draag luchtige, wijde kleding. Kies voor katoen of linnen. Zorg ook voor een koele (slaap-)kamer.
- Zweet heeft geen geur. Het gaat pas ruiken door bacteriën op de huid. Zorg daarom voor een goede persoonlijke verzorging. Douche of was uzelf elke dag. Verwissel natte kleding en beddengoed.
- Voorkom dat de huid geïrriteerd raakt. Houd de huid droog. Gebruik geen extra parfum of deodorant.
- Door stress en emoties kunt u soms ook zweten. Zorg voor ontspanning zoals meditatie of yoga. Als u denkt over bijvoorbeeld acupunctuur, bespreek dit dan eerst met uw zorgverlener.
Laatst gewijzigd: 15 april 2025
Opvliegers
Door de behandeling kunt u last krijgen van opvliegers. Opvliegers zijn korte, plotselinge warmteaanvallen. Ook kunt u gaan zweten en wordt u rood in het gezicht (blozen), nek en hals.
Tijdens de opvlieger stijgt de temperatuur van de huid. Meestal duurt een opvlieger een paar minuten.
Advies
- sommige mensen krijgen minder opvliegers als ze stress, cafeïne, alcohol en gekruid eten vermijden
- draag meerdere lagen kleding, zodat u wat uit kunt doen tijdens een opvlieger
- iets kouds drinken aan het begin van een opvlieger kan verlichting geven
Verandering in de menstruatie
Door de behandeling kan er een verandering optreden in de menstruatie, bijvoorbeeld:
- de menstruatie komt onregelmatig
- de menstruatie duurt langer dan normaal
- de menstruatie duurt korter dan normaal
- u verliest minder bloed
- de menstruatie blijft weg
- u verliest juist meer bloed dan normaal
- als u veel bloed verliest, kan dit bloedarmoede geven
Klachten bij bloedarmoede kunnen zijn:
- bleek zien
- vermoeid zijn
- kortademigheid
- gevoel van spierzwakte bij inspanning
Advies
- Heeft u last van overmatig bloedverlies, overleg dat met uw behandelend arts. Die kan medicijnen voorschrijven om de bloedingen te verminderen.