Veelgestelde vragen

1. Als je last hebt van veel of heftige bijwerkingen van een oncologisch middel, is het dan een teken dat de kuur goed aanslaat?
2. Word ik erg ziek/kaal/misselijk van de chemotherapie?
3. Ik wil naast de chemotherapie alternatieve medicijnen/dieet gebruiken? Kan dat en is dit verstandig?
4. Waarom heb ik chemotherapie nodig als bij een operatie alle kanker is weggehaald?
5. Waarom valt mijn haar eigenlijk uit door chemotherapie?
6. Wanneer begint mijn haar weer terug te groeien na de chemotherapie?
7. Zal mijn haar er nog hetzelfde uitzien als het terug groeit?
8. Ik word momenteel behandeld met chemotherapie. Is het verstandig dat ik een griepprik krijg?
9. Mag ik sporten tijdens de chemotherapie?
10. Word ik onvruchtbaar na een behandeling met chemotherapie/of andere oncologische middelen?

Als je last hebt van veel of heftige bijwerkingen van een oncologisch middel, is het dan een teken dat de kuur goed aanslaat?

Nee, want dit hangt geheel af van de aard van de ziekte en de voorgestelde behandeling. De ernst van de bijwerkingen heeft niets te maken met het resultaat van de behandeling. Als u veel hinder heeft van bijwerkingen, mag u daaruit niet bij voorbaat opmaken dat de chemotherapie een goed effect heeft op uw ziekte. Of omgekeerd: merkt u er weinig van, dan wil dat niet zeggen dat de medicijnen niet aanslaan. (bron: Academisch Medisch Centrum)

Word ik altijd erg ziek/kaal/misselijk van de chemotherapie?

Of u last krijgt van bijwerkingen hangt af van de soorten en hoeveelheden chemotherapie die u krijgt. Voorafgaand aan de behandeling zullen uw behandelend arts en oncologieverpleegkundige u voorlichten over de kans op bijwerkingen in uw situatie. Voor sommige kuren die misselijkheid of een allergische reactie veroorzaken zijn er middelen beschikbaar die deze bijwerkingen tegengaan. Deze worden vaak toegediend voordat u aan de kuur begint. Daarbij reageert ieder mens anders op chemotherapie, ook al gaat het om hetzelfde middel.

Uw behandelend arts zal in overleg met u alles in het werk stellen om de bijwerkingen zoveel mogelijk te beheersen. Als u veel last heeft, kan het zijn dat u extra ondersteunende medicijnen krijgt voorgeschreven, de dosis van de chemotherapie wordt aangepast, of dat een kuur wordt uitgesteld tot u zich beter voelt. In extreme gevallen komt het voor dat de arts besluit de behandeling vanwege bijwerkingen te stoppen. En uiteraard wordt een behandeling alleen voortgezet als zowel u als uw arts erachter kunnen staan.

De bijwerkingen verminderen meestal geleidelijk nadat de toediening van de oncoligische middelen is beëindigd. Vermoeidheid kan na de behandeling echter nog lang aanhouden. Sommige middelen kunnen blijvende beschadigingen geven, maar gelukkig is dat zeldzaam. De controles tijdens de behandeling zijn ook bedoeld om bijwerkingen op lange termijn te voorkomen. Ook hierover zult u voorafgaand aan de behandeling worden voorgelicht. Het is erg belangrijk dat u in gesprek blijft met de arts/verpleegkundige over de ervaren bijwerkingen en dat u deze aan hen rapporteert. (bron: Academisch Medisch Centrum)

Ik wil naast de chemotherapie alternatieve medicijnen/dieet gebruiken. Kan dat en is dit verstandig?

Bij een ernstige ziekte als kanker, met zware behandelingen, voelen veel patiënten de behoefte om ook zelf iets te doen aan hun vooruitzichten. Alternatieve behandelaars kunnen aan deze behoefte tegemoet komen. Het advies is dit altijd te overleggen met uw behandelend arts. Alternatieve medicijnen en diëten zijn behandelingen die geen bewezen nut hebben, of waarvan zelfs vaststaat dat ze zinloos zijn. Sommige van deze middelen kunnen de werking van chemotherapie verminderen, of bijwerkingen verergeren. "Baat het niet, het schaadt ook niet" is dus niet per se van toepassing. Het feit dat dergelijke middelen vaak ‘natuurlijk’ zijn, is ook geen garantie voor veiligheid. De zwaarste giffen, en trouwens ook het merendeel van de chemotherapie die we gebruiken, zijn in de natuur voorkomende stoffen.

Bij sommige aanvullende therapieën speelt voeding een belangrijke rol. Dat spreekt een aantal mensen aan. Voeding is iets waar men zelf invloed op kan uitoefenen. Het is een belangrijk onderdeel van het leven en heeft ook sociale kanten. Omdat voeding kan bijdragen aan het ontstaan van bepaalde soorten kanker, lijkt het misschien logisch dat een speciaal dieet ook het verloop van de ziekte kan beïnvloeden. Hier is echter geen enkele aanwijzing voor. Het is ook niet zinvol of noodzakelijk om uw voedingspatroon te veranderen als u hoort dat u kanker heeft, door bijvoorbeeld geen vlees of koolhydraten te eten. Het is belangrijk dat u voldoende calorieën binnenkrijgt en voldoende verse groente en fruit. Dan heeft u ook geen vitaminen of andere voedingssupplementen nodig. Omdat veel van de zogenaamd ‘kankerremmende’ diëten niet als erg smakelijk worden ervaren, kunnen ze zelfs nadelig zijn. Voor een kankerpatiënt is het immers belangrijk op gewicht te blijven en niet te veel af te vallen.

Het komt voor dat een patiënt een reguliere behandeling weigert. Dan kan de schade heel groot zijn. Een reële kans op terugdringing van de ziekte en/of langdurige, ziektevrije overleving zou hiermee teniet worden gedaan. Laat u goed informeren over uw mogelijkheden en het doel van de reguliere behandeling. Laat u ook uitleggen wat de gevolgen zijn indien u afziet van de reguliere behandeling. (bron: Academisch Medisch Centrum)

Waarom heb ik chemotherapie nodig als bij een operatie alle kanker is weggehaald?

Ook als de kanker succesvol verwijderd is en er op röntgenonderzoek geen tekenen van uitzaaiingen zijn, kunnen er kankercellen in het lichaam aanwezig zijn. Met scans en ander onderzoek kunnen alleen ophopingen van miljoenen kankercellen worden gezien. Maar ook als slechts 100 of 1000 cellen zijn achtergebleven, kan de kanker opnieuw uitgroeien en plaatselijke klachten of uitzaaiingen veroorzaken. Deze niet op scans zichtbare achtergebleven cellen noemt men ‘micrometastasen’, mini-uitzaaiingen in feite. Bij sommige kankervormen kan de kans op latere uitzaaiingen verkleind worden door chemotherapie, die de micrometastasen uitroeit. Daardoor vergroot de kans op genezing. (bron: Academisch Medisch Centrum)

Waarom valt mijn haar eigenlijk uit door chemotherapie?

Haaruitval is de meest gekende en meest zichtbare bijwerking van chemotherapie. Chemotherapie is een overkoepelende term voor de behandeling van kanker met zogenaamde cytostatica. Kankercellen hebben de eigenschap om zich snel te delen. En cytostatica zijn medicijnen die er net op gericht zijn om deze snel delende cellen te vernietigen of de groei ervan te vertragen. Alleen treffen ze ook andere, gezonde cellen die zich ook snel delen, zoals de cellen die in onze haarzakjes voor de haargroei zorgen. Dat veroorzaakt haaruitval na chemo.
Er is een methode om haaruitval te voorkomen of te verminderen: hoofdhuidkoeling. Bij hoofdhuidkoeling krijgt u een koude kap op het hoofd, voor, tijdens en na het chemotherapie-infuus. Door de hoofdhuid te koelen, worden de cellen die haar produceren beschermd tegen de chemotherapie. Hierdoor is de kans op haaruitval kleiner. Informeer binnen uw ziekenhuis naar de mogelijkheden van hoofdhuidkoeling. (bron: www.hoofdhuidkoeling.nl)

Wanneer begint mijn haar weer terug te groeien na de chemotherapie?

De haaruitval die door chemotherapie veroorzaakt wordt is tijdelijk. Meestal begint het haar binnen enkele weken tot maanden na het stoppen van de chemokuur weer te groeien. Het kan zijn dat de groeisnelheid wat langzamer is dan voorheen. Soms begint het haar zelfs weer te groeien tijdens de chemokuur. Vaak krijgt u eerst donzig ‘babyhaar’. Veel patiënten ervaren ook een groei van deze donsbeharing in het gezicht. In enkele uitzonderlijke gevallen is de haaruitval die door chemotherapie veroorzaakt wordt, blijvend. Ook goed om te weten: het is een fabeltje dat een pruik en mutsen en sjaals na chemo de haargroei zouden afremmen. Uw haar groeit even snel terug met of zonder hoofdbedekking. (bron: Kanker.nl)

Zal mijn haar er nog hetzelfde uitzien als het terug groeit?

Haar dat terug groeit na chemo ziet er aanvankelijk vaak anders uit. De kleur kan anders zijn dan voorheen (vaak donkerder), maar ook de structuur kan verschillen. Wie voor de chemo stijl haar had, krijgt soms krullen, of omgekeerd. Ook kan het haar stugger of juist fijner aanvoelen. Meestal is dat tijdelijk. De meeste patienten geven aan dat ze binnen een jaar hun eigen haar weer terug krijgen. (bron: Kanker.nl)

Ik word momenteel behandeld met chemotherapie. Is het verstandig dat ik een griepprik krijg?

Ja, een besmetting met het griepvirus is in uw geval mogelijk extra belastend. Vandaar dat we u adviseren de griepprik te laten toedienen. Patiënten die chemotherapie krijgen, zijn extra vatbaar voor griep en de complicaties daarvan, wat kan leiden tot een ernstiger beloop en hogere sterfte. Griep kan soms dwingen tot uitstel van de oncologische behandeling. De griepvaccinatie vermindert de kans op griep en de complicaties daarvan. De griepprik kunt u kosteloos laten toedienen via de huisarts. Het is het beste deze te laten toedienen voor de start van de behandeling of in de week voorafgaand aan een volgende kuur. (bron: Nederlands Huisartsen Genootschap)

Mag ik sporten tijdens de chemotherapie?

Uit onderzoek bij volwassenen met de meest voorkomende kankersoorten is gebleken dat mensen die lichamelijk actief blijven tijdens de chemotherapie daar voordelige effecten van ervaren tijdens en na het afronden van de chemotherapie. Het effect is het grootst bij mensen die onder begeleiding trainen. Patiënten die deelnemen aan fysieke training blijken de chemotherapie beter te kunnen verdragen, hebben een kleiner risico op voortijdig stoppen of bijstellen van de chemotherapie en zijn sneller weer aan het werk. Bovendien ervaren ze minder last van de vermoeidheid. (bron: Antoni van Leeuwenhoek ziekenhuis)

Word ik onvruchtbaar na een behandeling met chemotherapie/of andere oncologische middelen?

Door bepaalde chemotherapie kunt u onvruchtbaar worden. Bij sommige vrouwen/mannen is dit tijdelijk, anderen zijn blijvend onvruchtbaar. Of dit voor u het geval is, kunt u het beste met uw arts bespreken. Heeft u als vrouw een kinderwens, en verwacht de arts dat u door de behandeling onvruchtbaar wordt, overleg dan met uw arts of het zin heeft om uw eicellen in te laten vriezen. Ook mannen kunnen hun zaad laten invriezen. De arts onderzoekt eerst of uw zaad goed genoeg is. Bij een aantal mannen is de kwaliteit door de ziekte namelijk al minder geworden. Uw ingevroren zaad wordt bewaard bij een spermabank.